Zakonom o naknadama za korišćenje javnih dobara propisane su, između ostalih, naknade za zagađivanje životne sredine i naknade za zaštitu i unapređivanje životne sredine.

 Obveznici plaćanja naknade za zagađivanje životne sredine u skladu sa navedenim zakonom su:

1) lica koje uzrokuje zagađivanje životne sredine emisijama SO2, NO2 odnosno praškastim materijama iz postrojenja, pojedinačnih izvora emisija, za koje se izdaje integrisana dozvola, odnosno praškastim materijama iz asfaltnih baza;

2) proizvođači, odnosno odlagač opasnog otpada za postrojenja za koja se izdaje integrisana dozvola;

3) javna komunalna preduzeća, pravna lica i preduzetnici, koja upravljaju komunalnim otpadom.

Naknada za zaštitu i unapređivanje životne sredine propisana je članom 134. Zakona  o naknadama za korišćenje javnih dobara. U skladu sa istim  članom stav 1. tačka 1) obveznik naknade za zaštitu i unapređivanje životne sredine je pravno lice i preduzetnik koje obavlja određene aktivnosti koje utiču na životnu sredinu, odnosno fizičko lice koje utiče na životnu sredinu.

Uredbom o kriterijumima za određivanje aktivnosti koje utiču na životnu sredinu prema stepenu negativnog uticaja na životnu sredinu koji nastaje obavljanjem aktivnosti, iznosima naknada (Sl. glasnik RS br. 86/19, 89/19, u daljem tekstu: Uredba) propisano je plaćanje eko takse za sva pravna lica i preduzetnike, čime se obezbeđuju sredstva za unapređenje i zaštitu životne sredine u lokalnim zajednicama.

Uredbom su propisani kriterijumi za utvrđivanje naknade, delatnosti su razvrstane prema stepenu uticaja na životnu sredinu (veliki, srednji, mali), bliže je uređen način obračunavanja naknade za teritoriju jedinice lokalne samouprave, utvrđen iznos naknade za plaćanje (prema stepenu negativnog uticaja i veličine obveznika u smislu zakona kojim se uređuje računovodstvo), i druge odrednice za primenu propisa.

Kriterijumi za određivanje negativnog uticaja aktivnosti koje utiču na životnu sredinu pravnih lica i preduzetnika prema članu 2. Uredbe, utvrđuju se u okviru pretežne delatnosti koju obavlja obveznik naknade, pri čemu se pod pretežnom delatnošću, smatra ona delatnost koja je registrovana kod Agencije za privredne registre kao i delatnost čijim je obavljanjem pravno lice i preduzetnik ostvario najviše prihoda u godini koja prethodi godini za koju se vrši utvrđivanje naknade za zaštitu i unapređivanje životne sredine.

U prilogu Uredbe, u skladu sa zakonom o klasifikaciji delatnosti, razvrstana su pravna lica i preduzetnici, tačnije obveznici plaćanja naknade, u skladu sa stepenom uticaja koji delatnost koju obavljaju ima na životnu sredinu.

Visina naknade je u rasponu od 5.000 dinara godišnje za mikro pravna lica i preduzetnike koji obavljaju delatnost koja ima mali negativan uticaj na životnu sredinu,  do 2.000.000 dinara godišnje za velika pravna lica koja obavljaju delatnost koja  ima veliki negativan uticaj na životnu sredinu.

Imajući u vidu da su kriterijumi za utvrđivanje iznosa za plaćanje naknade za zaštitu i unapređivanje životne sredine: stepen negativnog uticaja delatnosti koju obveznik obavlja na životnu sredinu, veličina obveznika u skladu sa zakonom o računovodstvu i ostvareni prihod u godini koja prethodi godini za koju se vrši utvrđivanje naknade, Ministarstvo zaštite životne sredine je mišljenja da  udruženje nije obveznik plaćanja predmetne naknade osim u slučaju da obavljanjem delatnosti ostvaruje prihod (a o čemu je dužan da sačinjava i dostavlja radovne finansijske izveštaje), pri čemu utvrđeni iznos naknade za plaćanje ne može biti veći od 0,4% godišnjeg prihoda obveznika naknade u godini koja prethodi godini za koju se vrši utvrđivanje naknade za zaštitu i unapređivanje životne sredine (član 2. stav 6. Uredbe).

      U skladu sa Zakonom o naknadama za korišćenje javnih dobara prihodi ostvareni od uplate naknada za zaštitu životne sredine su prihod jedinica lokalne samouprave. U skladu sa istim zakonom, naplatu sredstava kontroliše organ jedinice lokalne  samouprave u čijoj su nadležnosti utvrđivanje, kontrola i naplata javnih prihoda, odnosno lokalna poreska administracija. Ovom organu obveznik naknade predaje prijavu sa podacima od značaja za utvrđivanje naknade. Organ donosi rešenje  kojim se utvrđuje visina naknade za zaštitu i unapređivanje životne sredine, rok za plaćanje, uplatni račun i slično. Organ lokalne poreske administracije na ovaj način vrši i kontrolu naplate sredstava.

Institut Mihajlo Pupin omogućio je da se od 18. jula 2020. godine prijave podnose i elektronskim putem – paralelno i za 2019. i za 2020. godinu na Portalu lokalnih poreskih administracija (LPA) na adresi https://lpa.gov.rs/jisportal/homepage i sa uputstvom: https://lpa.gov.rs/jisportal/assets/downloads/Prijava%20na%20sistem%20LPA%20uputstvo.pdf