Na osnovu člana 42. stav 8. Zakona o zaštiti prirode („Službeni glasnik RS”, br. 36/09, 88/10, 91/10-ispravka,  14/16, 95/18-dr. zakon i 71/21) Ministarstvo zaštite životne sredine obaveštava javnost o postupku pokretanja zaštite prirodnog područja I (prve) kategorije, kao Specijalni rezervat prirode „Veliki Rzav”.

SRP „Veliki Rzav” nalazi se u jugozapadnoj Srbiji, između sela Močioci na jugu i Arilja na severu, na teritoriji opština Arilje, Ivanjica, Požega, Nova Varoš i Čajetina i grada Užica. Najveći deo doline Velikog Rzava smešten je između istočnog oboda planinskog masiva Zlatibora i zapadnog oboda manjih masiva Mučnja i Okruglice. Na dužini toka Velikog Rzava od 66,6 km, u predloženim granicama zaštite je 50,7 km.

Dolina Velikog Rzava se izdvaja od sličnih predela u Srbiji visokim stepenom očuvanosti i raznolikosti prirodnih pojava i procesa. Zahvaljujući svojim hidrološkim, geomorfološkim i hidrogeološkim karakteristikama, kao i minimalnoj izloženosti antropogenom uticaju, područje SRP „Veliki Rzav” je značajan centar genske specijske i ekosistemske raznovrsnosti.

Cilj predloga zaštite je očuvanje utvrđenih temeljnih prirodnih vrednosti, zaštita voda od zagađivanja i nepovoljnih promena hidroloških režima, i očuvanje prirodnih objekata i pojava koji svojim geološkim, geomorfološkim i hidrografskim obeležjima predstavljaju istaknute i retke vrednosti geonasleđa.

Ukupna površina SRP „Veliki Rzav” iznosi 4857,56 ha. Prema strukturi površina katastarskih opština (Opština Arilje – KO Severovo, KO Kruščica, KO Radoševo, KO Đedovac, KO Visoka i KO Bjeluša; Opština Ivanjica – KO Močioci, KO Preseka i KO Brezova; Opština Požega – KO Roge i KO Svračkovo; Opština Nova Varoš – KO Bela Reka; Opština Čajetina – KO Željine; Grad Užice – KO Ravni, KO Skršuti i KO Drežnik) po vlasništvu,  površine u zaštićenom području su u državnoj (26,4%), privatnoj (70,65%), javnoj (2,93%), društvenoj (0,02%) i mešovitoj (0,005%) svojini. Na području SRP „Veliki Rzav” ustanovljavaju se režimi zaštite II (drugog) i III (trećeg) stepena.

U skladu sa postupkom vrednovanja, utvrđenim Pravilnikom o kriterijumima vrednovanja i postupku kategorizacije zaštićenih područja („Službeni glasnik RS”, broj 97/15), SRP „Veliki Rzav” ispunjava uslov za proglašenje zaštićenog područja I kategorije – zaštićeno područje međunarodnog, nacionalnog, odnosno izuzetnog značaja.

U obuhvatu SRP „Veliki Rzav” nalazi se ekološki značajno područje Republike Srbije koje je Uredbom o ekološkoj mreži („Službeni glasnik RS”, broj 102/10) utvrđeno pod rednim brojem 65 – „Mučanj”. Celokupno zaštićeno područje Velikog Rzava predstavlja potencijalno Natura 2000 područje.

Zavod za zaštitu prirode Srbije dostavio je 9. avgusta 2024. godine, korigovanu Studiju zaštite Specijalnog rezervata prirode „Veliki Rzav” Ministarstvu zaštite životne sredine, kao nadležnom organu.

Danom postavljanja ovog obaveštenja na internet stranici Ministarstva ispunjeni su uslovi za pokretanje postupka zaštite ovog prirodnog područja, shodno članu 42. stav 7. Zakona o zaštiti prirode, čime prestaje da važi Obaveštenje o postupku pokretanja zaštite Specijalnog rezervata prirode „Veliki Rzav”, objavljeno na veb prezentaciji Ministarstva zaštite životne sredine 14. novembra 2022. godine.

Izvod iz Studije zaštite možete preuzeti ovde.