OBAVEŠTENjE O POSTUPKU POKRETANjA ZAŠTITE PARKA PRIRODE „VELIKI JASTREBAC”

OBAVEŠTENjE O POSTUPKU POKRETANjA ZAŠTITE PARKA PRIRODE „VELIKI JASTREBAC”

PP Veliki Jastrebac.jpg

Na osnovu člana 42. stav 8. Zakona o zaštiti prirode ( „Službeni glasnik RS”, br. 36/09, 88/10, 91/10-ispravka, 14/16, 95/18-dr. zakon i 71/21) Ministarstvo zaštite životne sredine obaveštava javnost o postupku pokretanja zaštite prirodnog područja I (prve) kategorije, kao Park prirode „Veliki Jastrebac”.

PP „Veliki Jastrebac” nalazi se u centralnoj Srbiji na teritorijama gradova Kruševac i Prokuplje i opština Blace i Aleksinac. Obuhvata planinsko područje Velikog Jastrepca koji je prevojem Grebac odvojen od Malog Jastrebca. Na severu prirodnog dobra se nalazi Kruševačka kotlina, na jugu Toplička kotlina, na zapadu je Mali Jastrebac i Aleksinačka kotlina, a zapadno Jankova klisura reke Blatašnice razdvaja planinu Jastrebac od ogranaka planine Kopaonik. Prirodno dobro se nalazi

Planina Veliki Jastrebac je najšumovitije planina u Srbiji. U bogatoj šumskoj vegetaciji kao najvredniji i najrasprostranjeniji izdavaja se pojas bukovih šuma, unutar koga se javljaju čiste i mešovite sastojine, koje u pojedinim delovima imaju prašumski karakter, gde se kao posebno vredne zajednice izdvajaju šume planinskog javora sa bukvom i čiste šume planinskog javora, koje zajedno predstavljaju temeljnu vrednost planine Veliki Jastrebac. Planinski javor (Acer Heldreichii var. Pančićii), kao endemit Balkanskog poluostrva i strogo zaštićena vrsta, ovde ima jedno od svojih najsevernijih staništa i stabla stara preko 200 godina, sa visinom oko 30 m i prsnim prečnikom do blizu 1 m. Pored tipova šuma u kojma se javlja planinski javor, kao značajne izdvajaju se i brezove šume, bukovo-jelove šume, šume bukve, graba i plemenitih lišćara, kao i različiti tipovi hrastovih šuma u nižim delovima planina, prvenstveno šume kitnjaka i cera. Kao izrazito šumovit predeo, na koji se nadovezuju kompleksi obradivih površina, livade i pašnjaci, područje Velikog Jastrepca je od izuzetne važnosti budući da povezuje različite tipove staništa neophodnih za očuvanje brojnih strogo zaštićenih i zaštićenih vrsta od nacionalnog i međunarodnog značaja.

PP „Veliki Jastrebac” obuhvata površinu od 39.175 ha 76 a 29 m2. Prema strukturi površina katastarskih opština (grad Kruševca: KO Grkljane, KO Jablanica, KO Vitanovac, KO Naupare, KO Bukovica, KO Lomnica, KO Buci, KO Trmčare, KO Slatina, KO Sezemče, KO Petina, KO Zdravinje, KO Belasica, KO Mala reka, KO Rlica, KO Srndalje, KO Ribare, KO Boljevac i KO Rosica; grad Prokuplja: KO Džigolj, KO Mikulovac, KO Gornja KO Rečica, KO Velika KO Plana, KO Gornja Bresnica i KO Zdravinje; opština Blace: KO Gornja Jošanica, KO Pretrešnja, KO Pridvorica, KO Kačapor, KO Vrbovac i KO Popova; opština Aleksinac: KO Vukanja) po vlasništvu, površine u obuhvatu zaštićenog područja su u državnoj (70,13%), privatnoj (26,57%) i drugim oblicima (3,30%) svojine. Na području PP „Veliki Jastrebac” ustanovljavaju se režimi zaštite I (prvog), II (drugog) i III (trećeg) stepena.

U skladu sa postupkom vrednovanja utvrđenim Pravilnikom o kriterijumima vrednovanja i postupku kategorizacije zaštićenih područja ( „Službeni glasnik RS”, broj 97/15), PP „Veliki Jastrebac” ispunjava kriterijume za proglašenje zaštićenog područja I kategorije – zaštićeno područje međunarodnog, nacionalnog, odnosno izuzetnog značaja.

Zbog prisustva značajnog broja ugroženih biljnih i životinjskih vrsta i prirodnih staništa na području PP „Veliki Jastrebac” je ustanovljeno područje EMERALD ekološke mreže pod nazivom „Prokop”, odnosno područja od značaja za očuvanje staništa i vrsta od evropskog značaja (pSCIs) pod nazivom „Mali Jastrebac”, „Jastrebac” i „Jablanička reka” i područja za zaštitu ptica (pSPAs) pod nazivom „Toplica” i „Dobrić-Nišava” u okviru ekološke mreže Natura 2000.

Zavod za zaštitu prirode Srbije dostavio je 29. jula 2024. godine Studiju zaštite Parka prirode „Veliki Jastrebac” Ministarstvu zaštite životne sredine, kao nadležnom organu.

Danom postavljanja obaveštenja i izvoda iz Studije zaštite na internet stranici Ministarstva ispunjeni su uslovi za pokretanje postupka zaštite ovog prirodnog područja, shodno članu 42. stav 9. Zakona o zaštiti prirode prirode.