Na osnovu člana 42. stav 8. Zakona o zaštiti prirode („Službeni glasnik RS”, br. 36/09, 88/10, 91/10-ispravka, 14/16, 95/18-dr. zakon i 71/21) Ministarstvo zaštite životne sredine obaveštava javnost o postupku pokretanja zaštite prirodnog područja II kategorije, kao Spomenik prirode „Hadži-Prodanova pećina”.

SP „Hadži-Prodanova pećina” nalazi se u jugozapadnoj Srbiji, na teritoriji opštine Ivanjica, selo Šume, zaseok Raščići.

Hadži-Prodanova pećina je prostran, horizontalan, radijalno razgranat podzemni oblik karstnog reljefa. Sastoji se iz Centralne dvorane i zrakasto raspoređenih bočnih kanala. Hadži-Prodanova pećina se odlikuje složenom morfologijom sa više bočnih kanala u različitim nivoima po čemu odgovara tipu složene, razgranate pećine. Posebna odlika pećine je njena kompozitnost sa više suženja i velikih proširenja oblika pećinskih dvorana, kao i velike naslage sige različitih morfogenetskih tipova. Na ovim osnovama u Hadži-Prodanovoj pećini mogu se izdvojiti sledeće morfološke celine: Ulaz, Ulazni kanal, Suženje, Centralna dvorana, Južni bočni kanal, Istočni viseći kanal, Visoki kanal sa kadama, Dugačka galerija i Zadnja dvorana. U Hadži-Prodanovoj pećini je prisutan bogat pećinski nakit: veliki niski (pločasti) stalagmiti, bigrene kadice sa vodom, a dominiraju široki kitnjasti salivi. Ukupna dužina kanala iznosi 420 m. 

Pećina je stanište 10 vrsta artropodske faune među kojima je jedna stenoendemska vrsta insekata Dualius starovlahi. Stanište je velike kolonije slepih miševa. Sve četiri prisutne vrste slepih miševa, Veliki potkovičar (Rhinolophus ferrumequinum), Južni potkovičar (Rhinolophus euryale), Mali mišouhi večernjak (Myotis blythii) i Dugokrili ljiljak (Miniopterus schreibersii), zaštićene su Pravilnikom o proglašenju i zaštiti strogo zaštićenih i zaštićenih divljih vrsta biljaka, životinja i gljiva („Službeni glasnik RSˮ, br. 5/10, 47/11, 32/16 i 98/16). Sve navedene vrste se nalaze na Prilogu I Pravilnika – strogo zaštićene vrste. Ispred pećine je bilo sedište Hadži-Prodanove bune, u čiju čast je 1911. godine, ispred pećine podignuta spomen-crkva. Obnovljena crkvica posvećena je Svetim Arhangelima.

Ukupna površina SP „Hadži-Prodanova pećina” iznosi 6,61 ha. Prema strukturi površina opštine Ivanjiva (KO Lisa i KO Šume) po vlasništvu, površine  zaštićenog područja  obuhvataju privatno – 6,4748 ha (97,9 %); javno – 0,0074 ha (0,11 %) i drugi oblici svojine – 0,1312 ha (1,98 %).

Da bi se zaštitile temeljne vrednosti, na području Spomenik prirode „Hadži Prodanova pećina“ propisan je režim zaštite II stepena.

Prema Pravilniku o kriterijumima vrednovanja i postupku kategorizacije zaštićenih područja („Službeni glasnik RS”, broj 97/15), SP „Hadži-Prodanova pećina” svrstava se u II kategoriju – zaštićeno područje pokrajinskog/regionalnog, odnosno velikog značaja.

Zavod za zaštitu prirode Srbije dostavio je 14. maja 2024. godine Studiju zaštite Spomenika prirode „Hadži-Prodanova pećina” Ministarstvu zaštite životne sredine, kao nadležnom organu.

Danom postavljanja obaveštenja i izvoda iz Studije zaštite na internet stranici Ministarstva (ovde) ispunjeni su uslovi za pokretanje postupka zaštite ovog prirodnog područja, shodno članu 42. stav 9. Zakona o zaštiti prirode prirode.