IZVEŠTAJ O OBAVLjENOM JAVNOM UVIDU I JAVNOJ RASPRAVI NACRTA UREDBE O PROGLAŠENjU I STUDIJE ZAŠTITE PREDELA IZUZETNIH ODLIKA „POTAMIŠJE”

I UVODNE NAPOMENE

Prostrana aluvijalna ravan reke Tamiš, od državne granice Srbije i Rumunije do mosta na reci koji povezuje Opovo i put Zrenjanin-Beograd, unutar koje se ova reka u periodu visokog vodostaja slobodno razliva do prirodnih granica inundacionog područja sa jedinstvenim i međusobno povezanim mozaikom vodenih, vlažnih i suvih staništa, hidroloških pojava i pojedinačnih vodenih tela: vlažnih livada i pašnjaka, aluvijalnih šuma, starih delova rečnog toka, odsečenih meandara, bara, mezofilnih livada, zaslanjenih livada i šumo-stepe, stavlja se pod zaštitu i proglašava zaštićenim područjem pod imenom „Potamišje”, kao prirodno dobro međunarodnog, nacionalnog, odnosno izuzetnog značaja i svrstava se u Ι kategoriju zaštite, kao Predeo izuzetnih odlika (u daljem tekstu: Predeo izuzetnih odlika „ Potamišje”).

Predeo izuzetnih odlika „Potamišje”, stavlja se pod zaštitu kako bi se: očuvala prostrana aluvijalna ravan reke Tamiš, od državne granice Srbije i Rumunije do mosta na reci koji povezuje Opovo i put Zrenjanin-Beograd, sa jedinstvenim i međusobno povezanim mozaikom vodenih, vlažnih i suvih staništa, hidroloških pojava i pojedinačnih vodenih tela: vlažnih livada i pašnjaka, aluvijalnih šuma, starih delova rečnog toka, odsečenih meandara, bara, mezofilnih livada, zaslanjenih livada i šumo-stepe; očuvalo 606 taksona viših biljaka, 49 vrsta beskičmenjaka nacionalnog i međunarodnog značaja, 42 vrste riba, 11 vrsta vodozemaca, 9 vrsta gmizavaca, 257 vrsta ptica i 58 vrsta sisara; zaštitio i očuvao tradicionalno oblikovan pejzaž, kao rezultat stare tradicije ekstenzivnog pašarenja, prisustva još uvek značajno velikog broja stoke koja se uzgaja u naseljima na obodu zaštićenog područja i izuzetne dinamike kretanja stada mešovitog sastava (među kojima su i autohtona rasa ovaca banatska cigaja; očuvali šaranski ribnjaci (ukupno sedam) koji čine sastavni deo ekološke celine Potamišja i predstavljaju nezamenjivo značajna mesta reprodukcije i seobe strogo zaštićenih vrsta ptica, posebno kolonijalnih vrsta vodenih ptica.

Osnovne stvorene vrednosti zaštićenog područja, čini sedamnaest sela koja se nalaze ravnomerno raspoređena uz sam obod zaštićenog područja, svojom očuvanom ruralnom arhitekturom, kao i prisustvom tradicionalno očuvanog načina života, tradicionalne kulture (naivno slikarstvo, tradicija slavljenja banatskih militara, proizvodnja hrane visoke prirodne vrednosti) i korišćenja prirodnih resursa i posebno su značajna kao mesta gnežđenja strogo zaštićene vrste bele rode (25% parova ove vrste u Srbiji gnezdi se u njima). Naročit pečat paleti stvorenih vrednosti Potamišja daje Memorijalni kompleks Mihajla Pupina, čuvenog fizičara i elektroničara, koji je rođen u potamiškom selu Idvor i predstavlja kulturno dobro od izuzetnog značaja.

Površina Predela izuzetnih odlika „Potamišje” iznosi 23.989,79 ha, od čega je 18.554,76 ha (77,34%) u državnom vlasništvu, 79,85 ha (0,33%) u društvenom vlasništvu, 3.646,63 ha (15,20%) u privatnom vlasništvu, 15,69 ha (0,07%) u javnom vlasništvu i u drugim oblicima svojine 1.692,86 ha (7,06%), od čega je u I stepenu zaštite 27,14 ha (0,11%), u II stepenu 12.258,39 ha (51,10%) i u III stepenu zaštite 11.074,25 ha (48,79%). Zaštitna zona Predela izuzetnih odlika „Potamišje” obuhvata površinu od 20.109,83 ha.

Područje Predela izuzetnih odlika „Potamišje” prostire unutar sedam odvojenih prostornih celina:

Prostorna celina „Aluvijalna ravan Tamiša”,
Prostorna celina „Velika slatina-Rakitaš-Slatina”,
Prostorna celina „Tomaševačka slatina”,
Prostorna celina „Dubička slatina”,
Prostorna celina „Make”,
Prostorna celina „Sečanjske livade” i
Prostorna celina „Lanka-Birda”.

II POSTUPAK OBAVLjANjA JAVNOG UVIDA, JAVNE RASPRAVE I JAVNE PREZENTACIJE

Javni uvid o Nacrtu uredbe o proglašenju i Studiji zaštite Predela izuzetnih odlika „POTAMIŠJE”, bilo je održano u trajanju od 20 dana, od 17. maja do 5. juna 2023. godine.

Nacrt uredbe o proglašenju Predela izuzetnih odlika „POTAMIŠJE” i studija zaštite sa kartografskom dokumentacijom (u daljem tekstu: dokumenti o zaštiti), koje je na osnovu ovlašćenja shodno čl. 102. i 103. Zakona o zaštiti prirode izradio Pokrajinski zavod za zaštitu prirode, Novi Sad, bilo je izloženo na javni uvid svakog radnog dana od 1000 do 1300 časova u prostorijama Ministarstva zaštite životne sredine, Beograd, Omladinskih brigada 1, soba 668 i Pokrajinskog zavoda za zaštitu prirode, Novi Sad, Radnička 20a, kao i na sajtu Ministarstva zaštite životne sredine, Pokrajinskog zavoda za zaštitu prirode.

Fizička i pravna lica mogu u toku trajanja javnog uvida, zaključno sa 5. junom 2023. godine, dostaviti u pisanoj formi primedbe na dokumenta o zaštiti Ministarstvu zaštite životne sredine:

poštom ili na pisarnicu, sa naznakom PIO „POTAMIŠJEˮ – Javni uvid o zaštiti,
elektronskim putem na e-mail adresu lidija.stevanovic@eko.gov.rs

Javnim oglasom objavljenim 16. maja 2023. godine na sajtu Ministarstva zaštite životne sredine, eUpravi i 17. maja 2023. godine u listu „Alo” oglašena je javna rasprava o Nacrtu uredbe i Studiji zaštite PIO „Potamišje”.

S obzirom da PIO „Potamišje” obuhvata parcele koje se nalaze na teritoriji opštine Kovačica, Opovo, Sečanj i Zrenjanin, javne rasprave održane su:

u ponedeljak 12.6.2023. godine, sa početkom u 10:00 časova u prostorijama opštine Kovačica, Velika sala, Ulica Maršala Tita 50 i u 13 časova u prostorijama Kulturnog centra, Ulica Borisa Kidriča 10, Opovo.
u utorak 13.6.2023. godine, sa početkom u 10 časova u prostorijama opštine Sečanj, Većnica, Ulica Vožda Karađorđa 57 i u 13 časova u Zrenjaninu, u Baroknoj sali Gradske kuće, Trg Slobode 10.

III PRIMEDBE NA NACRT UREDBE O PROGLAŠENjU I STUDIJI ZAŠTITE PIO „POTAMIŠJE”

1. JAVNA RASPRAVA U KOVAČICI (12.6.2023. godine, sa početkom u 10.00 časova u prostorijama opštine Kovačica, Velika sala, Ulica Maršala Tita 50):

Javnoj raspravi u opštini Kovačica prisustvovali su:

predstavnici Ministarstva zaštite životne sredine: Lidija Stevanović, šef Odseka za zaštićena područja, Vesna Tripković Boljanić, Odsek za zaštićena područja, Aleksandar Stanojević, Odsek za zaštićena područja;
predstavnici Pokrajinskog zavoda za zaštitu prirode (PZZP): Jelena Stanišić, Nataša Pil, Ivana Peković i Marko Tucakov;

predstavnici Ribolovačkog Saveza Vojvodine;
predstavnici Udruženja sportskih ribolovaca „Kovačica”;
druga zainteresovana pravna i fizička lica.

Javnu raspravu otvorila je Lidija Stevanović navodeći informacije o obavljenom javnom uvidu tokom koga su na sajtu Ministarstva zaštite životne sredine i Pokrajinskog zavoda za zaštitu prirode bili izloženi Nacrt uredbe o proglašenju PIO „Potamišje” i Studija o zaštiti, sa kartografskom dokumentacijom.

Lidija Stevanović navela je da je u toku javnog uvida na adresu Ministarstva dostavljeno 5 primedbi (elektronski putem i zvanično poštom).

U toku trajanja javne rasprave, a nakon prezentacije Studije zaštite, prisutni su imali mogućnost da postave pitanja, daju primedbe i predloge vezano za Studiju zaštite i Nacrt uredbe.

Nakon prezentacije Studije zaštite, koju je izložio Marko Tucakov iz PZZP, Lidija Stevanović je pojasnila da će na primedbe koje su zvanično uputili „DOO za Ribarstvo i iskorišćavanje voda Ribolovački Savez Vojvodine”, Novi Sad, „NIS”, JP „Vojvodinašume”, Ekološki pokret „Padina” i „Ribarstvo” DOO, Baranda, koje je primedbu dostavilo naknadno, na javnoj raspravi, Ministarstvo odgovoriti zvaničnim putem.

Primedba Marije Trivunčević, vd direktora „DOO za Ribarstvo i iskorišćavanje voda Ribolovački Savez Vojvodine”, Novi Sad, koja je iste dostavila i zvanično poštom, odnosila se na izbor upravljača PIO „Potamišje”, u kojoj navodi da je Nacrtom uredbe za upravljača zaštićenog područja predloženo JVP „Vode Vojvodine”, a da pritom Ribolovački Savez Vojvodine nije ni uzet u razmatranje, iako je bio korisnik delova ribarskog područja „Srem”, „Banat” i „Bačka”, te da predstavlja povredu njihovih prava iz ugla člana 84. Ustava Republike Srbije koji reguliše Položaj na tržištu i dalje predlaže da taj Savez bude predložen za upravljača PIO „Potamišje” u uredbi o progašenju istog. Pitanja i komentari ostalih učesnika u javnoj raspravi odnosila su se na račun rada i delovanja Ribolovačkog Saveza Vojvodine na teritoriji reke Tamiš, uz pohvale rada istih i predloga za postavljanje Saveza kao upravljača zaštićenog područja. Lidija Stevanović je odgovorila da je lepo čuti pohvale meštana tog kraja na račun rada Ribolovačkog Saveza Vojvodine i da će Ministarstvo uzeti u razmatranje njihov predlog, pre donošenja konačne odluke o upravljaču PIO „Potamišje”. Takođe je navela procedure i vremenski rok koji je potreban za dugogodišnja terenska istraživanja, evaluaciju, izradu Studije zaštite, kroz koju se navode režimi zaštite, te da je cilj zaštite nekog prostora, u skladu sa Zakonom o zaštiti prirode, zaštita geoloških, bioloških i kulturnih vrednosti prostora.

Javna rasprava završena je u 12.30 časova.

2. JAVNA RASPRAVA U OPOVU (12.6.2023. godine, sa početkom u 13.00 časova u prostorijama Kulturnog centra, Ulica Borisa Kidriča 10, Opovo).

Javnoj raspravi u Opovu prisustvovali su:

predstavnici Ministarstva zaštite životne sredine: Lidija Stevanović, šef Odseka za zaštićena područja, Vesna Tripković Boljanić, Odsek za zaštićena područja, Aleksandar Stanojević, Odsek za zaštićena područja;

predstavnici Pokrajinskog zavoda za zaštitu prirode (PZZP): Jelena Stanišić, Nataša Pil, Ivana Peković i Marko Tucakov;
predstavnici Ribolovačkog Saveza Vojvodine;
predstavnici JP za gazdovanje šumama „Vojvodinašume”;
predstavnici Lovačkog Udruženja „Opovo”;
predstavnici Opštinske uprave „Opovo”, Odeljenje za urbanizam i građevinarstvo;
druga zainteresovana pravna i fizička lica.

U toku trajanja javne rasprave, a nakon prezentacije Studije zaštite, prisutni su imali mogućnost da postave pitanja, primedbe i predloge vezano za Studiju zaštite i Nacrt uredbe.

Prisutni su izneli pohvale na račun rada i zalaganja Ribolovačkog Saveza Vojvodine, kao i za akcije koje su sprovođene od strane istih u cilju zaštite životne sredine ovog kraja, predlažući ga za upravljača PIO „Potamišje”. Takođe su uputili kritiku na račun opštine Opovo, koja nije na adekvatan način obavestila meštane o terminu održavanja javne rasprave. Lidija Stevanović je odgovorila da je opština blagovremeno obaveštena od strane Ministarstva o terminu održavanja javne rasprave, uz uputstvo o daljem načinu na koji je potrebno da opština postupi. Dalje navode da su, u ovom toku reke Tamiš, veliki problem nelegalno postavljeni objekti - splavovi, kojih je previše, a da na sve apele i prijave protiv vlasnika istih, nije učinjeno ništa od strane opštine Opovo. Jasna Kočović iz Odeljenja za urbanizam i građevinarstvo, Opštine Opovo, kaže da je saglasna sa izjavom i da je opština upoznata sa situacijom, ali da za sada nema rešenja za dati problem, ali se nada će opština pronaći način kojim bi se tome stalo na put.

Lidija Stevanović zahvalila se učesnicima javne rasprave i istakla da će se sve primedbe razmotriti, u cilju donošenja akta u najboljem interesu svih, a prvenstveno u interesu zaštite prirode i vrednosti ovog područja.

Javna rasprava završena je u 15.00 časova.

3. JAVNA RASPRAVA U SEČNjU (13.6.2023. godine, sa početkom u 10.00 časova u prostorijama opštine Sečanj, Većnica, Ulica Vožda Karađorđa 57)

Javnoj raspravi u Sečnju prisustvovali su:

predstavnici Ministarstva zaštite životne sredine: Lidija Stevanović, šef Odseka za zaštićena područja, Vesna Tripković Boljanić, Odsek za zaštićena područja, Aleksandar Stanojević, Odsek za zaštićena područja;

predstavnici Pokrajinskog zavoda za zaštitu prirode (PZZP): Jelena Stanišić, Marina Janjoš i Marko Tucakov;
predstavnici Ribolovačkog Saveza Vojvodine;
predstavnici JP za gazdovanje šumama „Vojvodinavode”;
predstavnici Opštinske Uprave „Sečanj”;
druga zainteresovana pravna i fizička lica.

Nakon uvodnih reči predednika Opštine Sečanj, prisutnima se obratila Lidija Stevanović navodeći informacije o obavljenom javnom uvidu tokom koga su na sajtu Ministarstva zaštite životne sredine i Pokrajinskog zavoda za zaštitu prirode bili izloženi Nacrt uredbe o proglašenju PIO „Potamišje” i Studija o zaštiti, sa kartografskom dokumentacijom.

Lidija Stevanović navela je da je u toku javnog uvida na adresu Ministarstva dostavljeno 5 primedbi (elektronski putem i zvanično poštom).

U toku trajanja javne rasprave, a nakon prezentacije Studije zaštite, prisutni su imali mogućnost da postave pitanja, daju primedbe i predloge vezano za Studiju zaštite i Nacrt uredbe.

Primedbe, komentari i pitanja u vezi sa predlogom Nacrta uredbe o proglašenju PIO „Potamišje” učesnika javne rasprave, odnosile su se na funkcionisanje sportskog ribolova i lova u zaštićenom području, odnosno izdavanja dozvola, plovidbe čamcima i tome slično. Marko Tucakov je prisutnima odgovorio na pitanja u vezi sa tim i dodao da se ništa neće suštinski promeniti, osim što će u režimu I stepena zaštite ribolov, kao i lov biti zabranjen, kao i to da će biti potrebne nove, posebne ribolovačke dozvole, koje će važiti u zaštićenom području. Emil Manger, ljubitelj prirode i ribolovac, mišljenja je da u slivu reke Tamiš već godinama zastupljena bespravna seča stabala, dok se, pritom, ne pošumljava u dovoljnoj meri. Jelena Kešelj iz JP „Vode Vojvodine” odgovorila je da ophodnja mekih lišćara iznosi 25 godina i da je nakon seče istih, obaveza upravljača da obnovi šumu novim zasadima, što JP „Vode Vojvodine” i čine. Lidija Stevanović se nadovezala i složila da je potrebno mnogo više raditi na unapređenju zaštite životne sredine u Srbiji i da je potrebno dosta vremena i truda svakog od nas ponaosob kako bi se to i ostvarilo. Pohvale na račun rada Ribolovačkog Saveza Vojvodine iznete su i u Sečnju od strane meštana, koji predlažu iste za upravljača zaštićenog područja.

Javna rasprava završena je u 12:30 časova.

4. JAVNA RASPRAVA U ZRENjANINU (13.6.2023. godine, sa početkom u 13.00 časova u Baroknoj sali Gradske kuće, Trg Slobode 10).

Javnoj raspravi u Zrenjaninu prisustvovali su:

predstavnici Ministarstva zaštite životne sredine: Lidija Stevanović, šef Odseka za zaštićena područja, Vesna Tripković Boljanić, Odsek za zaštićena područja, Aleksandar Stanojević, Odsek za zaštićena područja;

predstavnici Pokrajinskog zavoda za zaštitu prirode (PZZP): Jelena Stanišić, Marina Janjoš i Marko Tucakov;
predstavnici Ribolovačkog Saveza Vojvodine;
predstavnik JP za gazdovanje šumama „Vode Vojvodine”;
Predstavnik JP „Vojvodinašume”;
druga zainteresovana pravna i fizička lica.

Lidija Stevanović navela je da je u toku javnog uvida na adresu Ministarstva dostavljeno 5 primedbi (elektronski putem i zvanično poštom).

U toku trajanja javne rasprave, a nakon prezentacije Studije zaštite, prisutni su imali mogućnost da postave pitanja, daju primedbe i predloge vezano za Studiju zaštite i Nacrt uredbe.

Mirko Đurđević, predstavnik JP „Vojvodinašume”, ukazao je na pošumljenost teritorije Vojvodine, uz napomenu da je ona izuzetno niska i da bi trebalo uvrstiti problem pošumljavanja i rešavanje istog u Uredbu. Marko Tucakov je saglasan sa konstatacijom, gde dodaje da šume mogu biti i zaštitni faktor od sunca prilikom pašarenja. Oliver Adžić, predstavnik Ribolovačkog Saveza Vojvodine, mišljenja je da ribolovački turizam u ovom području izražen i da bi se eventualnom zabranom ribolova od strane novog upravljača, negativno uticalo na privredu. Ostali komentari su se odnosili na račun delovanja i rada Ribolovačkog Saveza Vojvodine, upoređivanja ekosistema pre i za vreme njihovog upravljanja ovim ribarskim područjem, koji je nemerljiv, i predlažu iste za upravljača zaštićenim područjem.

Javna rasprava završena je u 15.15 časova.

5. ODGOVORI NA DOSTAVLjENE PRIMEDBE

Primedbe na dokumenta o zaštiti zvanično su dostavili:

DOO za ribarstvo i iskorišćavanje voda „Ribolovački savez Vojvodine”, Novi Sad,
JP „Vojvodinašume”, Petrovaradin,
„Ribarstvo” DOO, Baranda,
„NIS” a.d. Novi Sad,
Ekološki pokret „Padina” (EKOP), Padina.

Ministarstvo zaštite životne sredine i Pokrajinski zavod za zaštitu prirode razmotrili su dostavljene primedbe i na iste dali usaglašene odgovore.

PRIMEDBA DOO ZA RIBARSTVO I ISKORIŠĆAVANjE VODA „RIBOLOVAČKI SAVEZ VOJVODINE”, NOVI SAD

Primedba DOO za ribarstvo i iskorišćavanje voda „Ribolovački savez Vojvodine”, Novi Sad, odnosi se na predlog upravljača PIO „Potamišje”, JVP „Vode Vojvodine” Novi Sad, u kojoj je navedeno da je „Ribolovački savez Vojvodine”, kao korisnik delova ribarskog područja „Srem”, „Banat” i „Bačka” zainteresovan da bude upravljač ovog zaštićenog područja.

Odgovor: Ministarstvo zaštite životne sredine će, pre donošenja konačne odluke o upravljaču PIO „Potamišje”, a u skladu sa Pravilnikom o uslovima koje mora da ispunjava upravljač zaštićenog područja (“Sl. glasnik RS“, br. 85/09) uzeti u razmatranje predlog DOO za ribarstvo i iskorišćavanje voda „Ribolovački savez Vojvodine”, Novi Sad.

PRIMEDBE JP „VOJVODINAŠUMEˮ

Primedba koja se odnosi na član 5. stav 2. tačka 1. Nacrta Uredbe u kome je navedena zabrana primene hidrotehničkih mera i drugih intervencija kojima se trajno narušava vodni režim zaštićenog poručja. Imajući u vidu da je revitalizacija postojećih i kopanje novih kanala mera koja je neophodna radi regulisanja vodnog režima u cilju očuvanja postojećih i podizanje novih šuma, sa aspekta šumarstva mera nije primenljiva u III stepenu zbog podizanja plantaža gde se radi navodnjavanje.

Odgovor: Mera je koncipirana kako bi se očuvala glavna svojstva zaštićenog područja zbog kojih se ono i predlaže za zaštitu. Ovom merom se sprečava degradacija i omogućava zaštita preostalih osetljivih, ugroženih, retkih i za zaštitu prioritetnih tipova staništa (Pravilnik o kriterijumima za izdvajanje tipova staništa, o tipovima staništa, osetljivim, ugroženim retkim i za zaštitu prioritetnim tipovima staništa i o merama zaštite za njihovo očuvanje „Službeni glasnik RS”, br. 35/10; dalje: Pravilnik o staništima), kao i staništa veoma velikog broja strogo zaštićenih i zaštićenih divljih vrsta biljaka, životinja i gljiva navedenih u Studiji zaštite (Pravilnik o proglašenju i zaštiti strogo zaštićenih i zaštićenih divljih vrsta biljaka, životinja i gljiva, „Sl. glasnik RS”, br. 5/10, 47/11, 32/16, 98/16; dalje: Pravilnik o vrstama) i zaštita njihovih staništa, na osnovu člana 74. Zakona.

Primedba koja se odnosi na član 5. stav 2. tačka 3. Nacrta Uredbe u kome je navedena zabrana uklanjanja travnog pokrivača sa slojem zemljišta, jer ova mera predstavalja problem za izgradnju i sanaciju šumskih puteva.

Odgovor: Mera je koncipirana kako bi se staništa od prioritetnog značaja za zaštitu (Pravilnik o staništima), staništa veoma velikog broja strogo zaštićenih i zaštićenih divljih vrsta biljaka, životinja i gljiva navedenih u Studiji zaštite (Pravilnik o vrstama) zaštitila od specifičnog vida ugrožavanja, koji se sastoji od veoma teške degradacije travne vegetacije skidanjem trave i tla, a koja se koristi za veštačke travnjake. Mera ne tretira izgradnju šumskih saobraćajnica, koja će se regulisati na osnovu člana 9. Zakona.

U vezi sa članom 5. stav 2. tačka 7. Nacrta Uredbe u kome je navedena zabrana seče i oštećivanja starih i reprezentativnih stabala autohtonih vrsta drveća, data je sugestija da je potrebno definisati kriterijume za stara i reprezentativna stabla.

Odgovor: Prihvata se sugestija tako što se briše tačka 7. i definiše nova tačka u članu 5. stav 3. koja glasi:

„seča i oštećivanje značajnih, starih i reprezentativnih stabala autohtonih vrsta drveća, u skladu sa smernicama za održivo gazdovanje šumama po međunarodno prihvaćenim kriterijumima;ˮ

Obrazloženje: Navedena stabla veoma su značajna staništa vrsta koja se štite na osnovu Pravilnika o zaštiti vrsta, a navedeno područje je u velikoj meri ostalo bez ovakvih stabala u poslednjih 60 godine vrlo intenzivnog šumarstva. Budući da je njihov broj veoma mali, a da su sve šume na ovom području sertifikovane po međunarodno prihvaćenim kriterijumima, te da očuvanje upravo ovih stabala spada u obavezu JP „Vojvodinašumeˮ, koje je korisnih svih šuma na ovom području, te direktno i uspešno primenjuje međunarodne standarde, smatramo da je ovako definisana mera precizna, iscrpna i zadovoljava propise navedene u Zakonu i Pravilniku o zaštiti vrsta.

U vezi sa članom 5. stav 2. tačka 9. Nacrta Uredbe u kome je navedena zabrana širenja područja na kojima se gaje šumske kulture alohtonih vrsta drveća koje se ponašaju invazivno u Panonskom biogeografskom regionu, primedba se odnosi na zabranu podizanja zasada topole i/ili bagrema u III stepenu, imajući u vidu da primenom ove mere, u skladu sa stanišnim uslovima JP „Vojvodinašume” neće moći da povećaju površine pod šumama topole i/ili bagrema u cilju povećanja šumovitosti Banata (strateški cilj).

Odgovor: Mera se ne odnosi na klonove i hibride, već samo na vrste. Prema stručno definisanim merama koje Zavod sprovodi, odnosi se na jasenolisni javor (Acer negundo), kiselo drvo (Ailanthus glandulosa), zapadni koprivić (Celtis occidentalis), dafinu (Eleagnus angustifolia), pensilvanijski dlakavi jasen (Fraxinus pennsylvanica), trnovac (Gleditsia triachantos), bagrem (Robinia pseudoacacia) i sibirski brest (Ulmus pumila).

U vezi sa članom 5. stav 2. tačka 15. Nacrta Uredbe u kome je navedena zabrana obavljanja aktivnosti kojima se ugrožava prohodnost i funkcionalnost obale, primedba je da nije jasno definisana tačka 15.

Odgovor: Prihvata se primedba tako što se briše tačka 15. i definiše nova tačka u članu 5. stav 3. koja glasi:

„obavljanje aktivnosti uređenja obale kojima se ugrožava prohodnost i funkcionalnost obale za sitne slabo pokretljive životinje”.

Obrazloženje: Pod navedenim se podrazumevaju hidrotehničke i hidrograđevinske intervencije koje od prirodnih obala mogu da naprave veštačke tvorevine, sa veštačkim supstratima i bez vegetacije, koje onda deluju kao nepremostive prepreke za kretanje životinja. Iskustvo PZZP u stručnim nadzorima koji su obavljani prilikom izdavanja uslova zaštite prirode za aktivnosti koje podrazumevaju različite vrste uređenja obale jeste da se navedene intervencije veoma često realizuju na način da obala bude ekološka barijera za slabo pokretljive životinje. Budući da je u pitanju veliki broj vrsta kičmenjaka i beskičmenjaka, ali i veliki broj potencijalnih intervencija koje smanjuju funkcionalnost obale, one se u samom tekstu mere ne navode, a prilikom izdavanja uslova zaštite prirode za pojedine intervencije propisivanje ove mere zavisiće od tehničke specifikacije aktivnosti.

U vezi sa članom 5. stav 2. tačka 16. Nacrta Uredbe u kome je navedena zabrana odlaganja opasnih materija, kao i uspostavljanje transportne rute opasnog otpada, data je primedba da je ova mera neprimenljiva za šumarstvo u delu koji se odnosi na transportnu rutu (npr. donose se herbicidi i odnosi ambalaža - opasan otpad).

Odgovor: Prihvata se primedba tako što se menja tačka 16. tako da glasi: „odlaganje opasnih materijaˮ

Obrazloženje: Primena pesticida u zaštićenim područjima regulisana je članom 9. i 19. Zakona o zaštiti prirode i članom 45. Zakona o sredstvima za zaštitu bilja („Sl. glasnik RS”, br. 41/09 i 17/19). Promenom teksta mere otklanjaju se eventualne prepreke koje se tiču primene pesticida u šumarstvu, koje svakako ostaju regulisane procedurama predviđenim Zakonom o sredstvima za zaštitu bilja.

U vezi sa članom 5. stav 2. tačka 19. Nacrta Uredbe u kome je navedena zabrana izvođenja bilo kojih aktivnosti na način da ugrožavaju integritet područja, staništa i jedinke zaštićenih i strogo zaštićenih vrsta, kao i tipove staništa prioritetna za zaštitu, primedba je da je mera previše uopštena i da može da se zloupotrebi. U kontekstu područja koje je poprilično razuđeno postavlja se pitanje integriteta.

Odgovor: PZZP prilikom stručnih nadzora zaštićenih područja nailazi na niz ugrožavajućih faktora koji se odnose na veoma veliki broj mera i aktivnosti koje ugrožavaju integritet područja, staništa i jedinke zaštićenih i strogo zaštićenih vrsta, kao i tipove staništa prioritetnih za zaštitu. One ne mogu da budu definisane na način da budu toliko uskospecifične da budu deo uredbe, a u procesu trajanja zaštite zaštićenog područja, i takođe na osnovu iskustva u stručnom radu Zavoda, mogu se pojaviti sasvim novi radovi i aktivnosti za koje se ne zna trenutku proglašenja zaptićenog područja. Primer za većinu zaštićenih područja koja postoje u Vojvodini je izgradnja fotonaponskih (solarnih) elektrana. Budući da sadašnjim načinom koncipranja teksta uredbe nije moguće iste predvideti, Zavod predlaže da navedena mera ostane, kako bi se u procesu izdavanja uslova zaštite prirode koji se tiču aktivnosti koje ugrožavaju integritet područja, staništa i jedinke strogo zaštićenih i zaštićenih vrsta, kao i tipove staništa prioritetne za zaštitu, mogle propisati odgovarajuće zabrane i ograničenja. Mera se u istom ili sličnom obliku već primenjuje u mnogim zaštićenim područjima. Kada je u pitanju integritet područja, Zavod smatra da je podacima iznesenim u studiji zaštite jasno dokazan.

U vezi sa članom 5. stav 3. tačka 2. Nacrta Uredbe u kojoj je navedena mera ograničenja, podizanja i gajenja šuma na katastarske parcele namenjene za šumsku proizvodnju, kao i na plansko podizanje zaštitnog zelenila na obradivom poljoprivrednom zemljištu, primedba je da se od 3888 hektara u katastru kao poljoprivredno zemljište vodi 1380 hektara. Predlog je da se iskljiči katastar iz formulacije zbog neusklađenosti stanja na terenu i stanja u katastru. Ovim ispada da se na poljoprivrednim površinama na kojima se nalazi šuma ne može gazdovati.

Odgovor: Na terenu je zaista prisutna navedena situacija. Sa druge strane, iz razloga što je ona poznata (u prošlosti su se plantaže topola u velikoj meri podizale na vodnom i poljoprivrednom zemljištu), u formulaciji mere nije navedeno „parcele sa kulturom šuma” ili „šumsko zemljište”, već „katastarske parcele namenjene za šumsku proizvodnju”, onako kako su navedene u važećim posebnim osnovama gazdovanja šumama. Mera je koncipirana kako bi se očuvala glavna svojstva zaštićenog područja zbog kojih se ono i predlaže za zaštitu.

U vezi sa članom 5. stav 3. tačka 3. Nacrta Uredbe u kojoj je navedena mera ograničenja, podizanje i gajenje sastojina i grupacija alohtonih vrsta, kolonova i varijeteta drveća i žbunja na udaljenost veću od 20 metara od obale glavnog korita Tamiša, rukavca i mrtvaje, kao na udaljenost veću od 10 metara od ruba priobalne vodene vegetacije, predloženo je 20 metara od obale glavnog korita Tamiša, 10 metara od rukavaca i mrtvaja, kao i na udaljenosti većoj od 10 metara od ruba priobalne vodene vegetacije.

Odgovor: Predlog JP „Vojvodinašuma” nije obrazložen. Mera je koncipirana kako bi se očuvala glavna svojstva zaštićenog područja zbog kojih se ono i predlaže za zaštitu. U najvećoj meri navedeni pojasevi sadrže autohtonu pribrežnu vegetaciju, te naročito stare drvorede bele vrbe koji su staništa mnogih strogo zaštićenih vrsta. JP „Vojvodinašume“ saglasno je sa predlogom mere koja se tiče ograničenja u vezi udaljenosti od 20 metara od obale glavnog korita Tamiša i 10 metara od rukavaca i mrtvaja, budući da su navedene udaljenosti u skladu sa Smernicama za održivo gazdovanje po FSC standardu, koje ovo preduzeće već primenjuje. Komentar u originalnom tekstu navedenog preduzeća se odnosi na ograničenje u odnosu na rub priobalne vegetacije. Ukoliko navedeno ograničenje ne bi postojalo, mogle bi se saditi sadnice u pojaseve tršćaka, rogoza i druge priobalne vegetacije, što potuno menja ova staništa, degraduje i na kraju uništava.

U vezi sa članom 5. stav 3. tačka 8. Nacrta Uredbe u kojoj je navedena mera ograničenja, koja se odnosi na planiranje i izgradnju novih objekata van građevinskog zemljišta na privremene, primedba je da problem može predstavljati izgradnja šumsih puteva.

Odgovor: Prihvata se primedba tako što se menja tačka 8. i glasi:

„planiranje i izgradnja novih objekata van građevinskog zemljišta, na privremene objekteˮ.

U vezi sa članom 5. stav 3. tačka 10. Nacrta Uredbe u kojoj je navedena mera ograničenja, koja se odnosi na korišćenje rekreativnih plovnih objekata na površine unutar područja u režimu zaštite III stepena, postavljeno je pitanje: Šta ako se površina unutar područja u režimu zaštite graniči sa drugim, pošto imamo takav slučaj?

Odgovor: Primedba se prihvata tako što se u članu 6. stav 2. dodaje nova tačka koja glasi:

„korišćenje rekreativnih plovnih objekata;ˮ

Obrazloženje: Korišćenje rekreativnih plovnih objekata ograničeno je na način da se oni mogu koristiti samo unutar područja u režimu zaštite III stepena. Dakle, rekreativni plovni objekti ne mogu da se koriste u režimima zaštite I i II stepena.

U vezi sa članom 5. stav 3. tačka 12. Nacrta Uredbe u kojoj je navedena mera ograničenja, koja se odnosi na podizanje ograda, na one koje obezbeđuju nesmetanu migraciju divljih životinja i nesmetano kretanje čuvara zaštićenih područja, primedba je da treba dodati: „osim za potrebe obnove i podizanja novih šumaˮ.

Odgovor: Prihvata se primedba tako što se menja tačka 8. i glasi:

„podizanje ograda, na one koje obezbeđuju nesmetanu migraciju divljih životinja i nesmetano kretanje čuvara zaštićenih područja i na one koje se podižu za potrebe obnove i podizanja novih šuma;”.

U vezi sa članom 5. stav 3. tačka 13. Nacrta Uredbe u kojoj je navedena mera ograničenja, koja se odnosi na lociranje sadržaja i obavljanje aktivnosti, koji su potencijani izvori povišenog nivoa buke, vibracija i/ili uznemiravanja živog sveta, na prostore koji su od granice prostora pod režimom zaštite II stepena udaljene najmanje: a) 20 metara unutar građevinskog zemljišta i b) 200 metara van građevinskog područja, primedba je da je mera neprimenljiva za šumarstvo (npr. odeljenje 24, 25 i 30, 31 GJ Gornje Potamišje).

Odgovor: Prihvata se primedba tako što se briše tačka 13.

Mere očuvanja i unapređenja: Tačka: 10. Obeležavanje starih i reprezentativnih stabala autohtonih vrsta drveća.

Odgovor: Primedba se ne odnosi na Nacrt Uredbe, već na Studiju zaštite. Predlog je da mera u Studiji zaštite bude izmenjena i da glasi: „Obeležavanje starih i reprezentativnih stabala autohtonih vrsta drveća u skladu sa smernicama za održivo gazdovanje šumama po po međunarodno prihvaćenim kriterijumimaˮ, na identičan način kao što je navedeno u sličnoj meri zabrane.

U delu V 3. REŽIM ZAŠTITE II STEPENA - Iz ovog režima treba izuzeti plantaže topole oko 30 ha.

Odgovor: Primedba se ne odnosi na Nacrt Uredbe, već na Studiju zaštite. Veoma mali deo plantaža preostao je u režimu zaštite II stepena, radi integriteta područja u ovom režimu. Budući da predložene mere zabrane ne ugrožavaju uravljanje plantaža topola u II stepenu, neće se menjati predložene granice II stepena.

U vezi sa članom 6. stav 2. tačka 2. Nacrta Uredbe u kojoj je navedena mera zabrane, koja se odnosi na promenu namene zemljišta sa katastarskom kulturom pašnjaka u zemljište druge namene, i/ili nenamensko korišćenje pašnjaka. Postavljeno je pitanje usklađenosti stanja na terenu i katastra.

Odgovor: Ova primedba je koncipirana i usmerena ka očuvanju glavnih svojstva zaštićenog područja, zbog kojih se ono i predlaže za zaštitu, i kako bi se zaštitili od dalje degradacije preostali osetljivi, ugroženi retki i za zaštitu prioritetni tipovi staništa (Pravilnik o staništima), staništa veoma velikog broja strogo zaštićenih i zaštićenih divljih vrsta biljaka, životinja i gljiva navedenih u Studiji zaštite (Pravilnik o vrstama), kao i zaštite njihovih staništa, na osnovu člana 74. Zakona. Usklađivanje stanja na terenu i katastra nije bilo predmet Studije o zaštiti, a ova mera je veoma važna i pre svega namenjena sprečavanju dalje degradacije vrednih travnatih staništa i njihovih prirodnih vrednosti.

U vezi sa članom 6. stav 3. tačka 2. Nacrta Uredbe u kojoj je navedena mera ograničenja koja se odnosi na korišćenje plovnih objekata, na ona koja se koriste za potrebe upravljanja kao i prostorno i vremenski utvrđena istraživanja, primedba je da se iz ovog ograničenja izuzme gazdovanje šumama.

Odgovor: Prihvata se primedba tako što se menja tačka 2. i glasi:

„korišćenje plovnih objekata, na ona koja se koriste za potrebe upravljanja, gazdovanja šumama, kao i prostorno i vremenski utvrđena istraživanja;ˮ

U vezi sa članom 6. stav 3. tačka 4. Nacrta Uredbe u kojoj je navedena mera ograničenja koja se odnosi na kretanje motornih čamaca na čamce koji pripadaju službi čuvara zaštićenog područja, čuvara ribolovnog područja i vodoprivrede, sugestija je da se u ovom ograničenju dodaju i čamci čuvara šuma.

Odgovor: Prihvata se primedba tako što se menja tačka 4. i glasi:

„kretanje motornih čamaca na čamce koji pripadaju službi čuvara zaštićenog područja, čuvara ribolovnog područja, čuvara šuma i vodoprivrede;ˮ

PRIMEDBA PREDUZEĆA„RIBARSTVOˮ D.O.O. BARANDA

Primedba koju je Ministarstvu dostavilo preduzeće „Ribarstvoˮ d.o.o. iz Barande odnose se na izuzimanje svih površina ribnjačkog kompleksa, koje su u privatnom vlasništvu preduzeća „Ribarstvoˮ d.o.o. iz Barande izuzmu iz svakog režima zaštite kao i iz predmetne Studije i Uredbe, kako bi se na označenim lokacijama omogućila transformacija u turističke delatnosti, uz maksimalno očuvanje prirodnih vrednosti predmetnog prostora i definisanje jasnih smernica i uslova za zaštitu prirode.

Odgovor: Prihvata se primedba i iz predloženih granica zaštićenog područja izuzimaju se sve površine ribnjačkog kompleksa, koje su u privatnom vlasništvu preduzeća „Ribarstvoˮ d.o.o. iz Barande.

PRIMEDBE NIS A.D. NOVI SAD

U članu 6. iza stav 2. dodati novi stav 3., koji glasi: Postojeći izgrađeni objekti energetskih i rudarskih subjekata i započeti radovi na režimu zaštite II stepena, koristiće se u skladu sa odobrenom namenom.”

Odgovor: Primedba se ne prihvata imajući u vidu Zakon o zaštiti prirode, podzakonska akta doneta u skladu sa navedenim Zakonom, kao i sve pozitivne propise Republike Srbije, koji se odnose na započete radove i aktivnosti. Mera treba da ostane, budući da poslovanje ove kompanije u okviru eksloatacionog polja „Bokaˮ ovom merom nije ugroženo.

PRIMEDBE EKOP IZ PADINE

EKOP iz Padine predložio je da upravljač PIO „Potamišje” bude DOO za ribarstvo i iskorišćavanje voda „Ribolovački savez Vojvodine”, Novi Sad.